Europa

Europa

Aureola pełna grzechu

Colors of Milano

“Napiszę Ci o górach, śmiesznie to brzmi, ale kocham je coraz bardziej. Bo muszą mi wystarczyć za wszystko – dom, kobietę, radość spełnienia, pracę twórczą." 

Stąd wyszedł. Czy przeczuwa się cokolwiek wychodząc z domu po raz ostatni?

I znowu cały świat pogrąża się w tym bezkolorze. Jest ciepło, za dnia świeciło słońce, a w powietrzu nie było już zapachu zimy. A teraz nad Piwniczną zapada mrok i nic z tym się nie da zrobić. nawet jeśli by się chciało

Jeszcze wczoraj mijaliśmy ją pierwszy raz. Ale strasznie się spieszyliśmy więc tylko pozostawało gapić się w lusterko auta i wyobrażać sobie, że jest się jakieś 50 albo 350 kilometrów na południe. A za nami niknęły w słońcu i kurzu (luty) sklecone z byle czego chałupy, kolorowe szmaty rozwieszone na sznurkach i walające się wszędzie śmieci. Przemknęliśmy jeszcze koło dwójki cygańskich dzieci idących w tamtą stronę i zniknęliśmy za zakrętem…

Stróże straciły swój malowniczy brak umiejscowienia w przestrzeni.

Wolny Tybet, Wolny Tybet, Wolny Tybet – 30 lat w pierdlu albo pomarańczowa wstążka na antenie samochodu? Trudny wybór.

Mija prawie sto lat od upadku Austro-Węgier, a trzydziestoletni pracownik agencji reklamowej z Nyiregyhazy nie dopuszcza do siebie myśli, że sto kilometrów stąd jest już Rumunia.

I w końcu będzie Dukla, z tym idealnym niczym do zaoferowania.

Właściwie to nie trzeba wiedzieć, gdzie to jest. Na murze będzie wisiała tablica, że ta ulica nazywa się Rozbrat. Tyle że w Poznaniu takiej ulicy nie ma. Ale Rozbrat jest, choć wszystko wskazuje na to, że wkrótce zniknie.

Rozejrzy się jeszcze dookoła po zarastającym trawą peronie i wsi tonącej w mroku i doda. - I za to wszystko dookoła też bardzo przepraszam.

Są tu dwie ulice ? Rudawska i Janowicka. Ta pierwszą o zmierzchu wolno suną chłopcy w swoich odpicowanych niemieckich samochodach. Volkswageny, audi i zdezelowane BMW toczą się przy łomocie techno, a chłopcy mimo mrozu nonszalancko wystawiają łokcie przez otwarte okna. Parkują na dziedzińcu folwarku, który o zmierzchu wygląda jak dziupla złodziei samochodów.

Na Śródce czas nie płynie. Tych kilka kwartałów i ryneczek czas dokładnie omija. Wypada trasą warszawską, prześlizguje się po rondzie i wali dwupasmówką w kierunku centrum. A Śródka zostaje z boku nawet nie draśnięta.

Przed wojewódzkimi dożynkami przyjechali majstrowie i postawili zielony płot. Nie mówili po co ale wszyscy co na Maltańskim mieszkali i tak wiedzieli. Bo oni już wtedy byli wstydem dla miasta i są nim nadal. I ten wstyd trzeba jakoś było zasłonić, żeby nie kłuł w oczy Pierwszego.

Wybieram trasę obok monopolowych, może się zaczepią. “Spierdalaj z tym aparatem” roznosi się przez kilka malowniczych przecznic więc spierdalam. Z każdym podwórkiem bardziej, modląc się by za kolejnym zakrętem w stylu “o tu jest malowniczo, może zerknę” nie spotkać ich kumpli.

Po ślunsku godoł nie będzie bo nic nie zrozumiem, albo zrozumiem nie to co trzeba. To już jego trzecie mieszkanie na Nikiszu. W pierwszym ogrzewał się pewnej jesieni Daniel Olbrychski i Radosław Piwowarski gdy w dzielnicy kręcili “Kolejność uczuć”. Drugie było naprzeciw Domu Wultzów i knajpy SITG. Teraz mieszka przy rynku, w kwaterze zajmowanej kiedyś przez kopalnianych urzędników. - Stąd mieli patrzenie na na rynek i gospodę, dziś patrzenie też jest, ale lepiej nie patrzeć, bo się jeszcze coś zobaczy – mówi.

Biegiem córa biegiem bo nam zajmom, musimy być pierwsi przy drzwiach jak się zatrzymie/ Ale tata to ekspres jest, miejscówki mamy/ Chuj córa z miejscówkami, biegnij bo nam zajmom?

Pogranicznicy mołdawscy mieli poczciwe twarze. Czapki zsunęli nieco na tył głowy, mimo że nie było upału. Był przecież poranek, nawet rzeski, ale oni sprawiali wrażenie jakby od początku chcieli się przygotować na uderzenie spiekoty.  

Wystarczy jednak zejść na ulicę Eminescu by pożałować, że nie wzięło się ze sobą latarki. Można się wtedy przekonać, że w nocy Kiszyniowa nie ma. Jest ciemno i pusto. Słychać tylko świerszcze.

Jaki musi być naród, którego stolicą jest trzydziestotysięczne wygwizdowo, z zakurzonym majdanem pośrodku, na którym bez przerwy ganiają wyleniałe psy?

Gość nazywa się Ionel Calin, mówi po angielsku i sam się znalazł na dworcu w Tulczy oferując nocleg. Przewodnik znów okazał się bezużyteczny (“Znaleźć tani nocleg w Tulczy nie jest łatwo”) Mieszka w centrum, 10 minut spaceru od rzeki. W drodze do mieszkania opowiada o swoich dzieciach – że wyjechały do Włoch i Wielkiej Brytanii. Ma idealnie puste mieszkanie i wynajmuje nawet swój salon. Dwa pokoje dalej śpią Holendrzy i aż boję się myśleć, które z jego dzieci mieszkało tam wcześniej.

Sulina to podobno kraniec Europy. Nie wiem czy tak jest, z mapy wynika, że tak, że Sulina to kraniec lądu. Z resztą ten ląd kończył się już w Tulczy. Pojawiał się i znikał, tutaj znikł zupełnie pod brudnawymi i pełnymi jakichś białych larw wodami Morza Czarnego.

Wychodzę na zdjęcia o 6 rano, a na głównej ulicy przechadzają się już królowie życia wraz ze swoimi księżniczkami. Ta estetyka – żel, japonki i złote łańcuchy. Panny wystrojone do granic absurdu. W jednym z barów, za ladą, oparta o jakiś słupek śpi kelnerka. Tej knajpy, podobnie jak i innych nie zamknęli tu od wczoraj. A może od tygodnia?

Samochód stał na przystanku otwarty, a wokół nie było żywej duszy. Można było wsiąść i zastanawiać się czy to na pewno przystanek, i czy to napewno ten bus. Bo w Sabelskiej Tuzli przystanku nie było, a pętla przy której zatrzymują się mikrobusy z Sabli jest jedynym miejscem gdzie wyglądają dość poważnie by przetrwać. Wszędzie indziej byłyby żartem albo zbyt wielką pokusą.- There is no space in the bus – mówi w Sabli jakiś facet – but I am a taxi driver. Nie ma wyboru. Z Sabli można ucieć tylko żółtą taksówką.

Pociąg jest do Korszy, ma kilka wagonów i siedzą w nim ludzie. O ile istnienie miejscowości o nazwie Jabłonowo Pomorskie mogłem przyjąć bez zaskoczenia, o tyle Korsze mnie pokonują. Korsze są poza mną. Mam ochotę wejść do tego pociągu i na nich wszystkich nakrzyczeć, żeby wysiedli i się nie wygłupiali, niech nie jadą bo ten skład na pewno zatrzymuje się w zaśnieżonym polu, nie ma przecież takiego miasta Korsze. Więc póki jest jeszcze czas niech uciekaja, niech jadą z peronu 2 do Pisza (choć czy Pisz istnieje głowy nie dam) albo choćby do Ełku. Ale nie do Korszy – Korsze to czeluść. Korszy nie ma! Ale nie zrobię tego wszystkiego bo równie dobrze oni mogą mieć rację, a ja się mylić.

Nie znam tego kierunku, jechałem w tą stronę zaledwie kilka razy w życiu i to z reguły jakoś w nocy. Nie kojarzę więc krajobrazów, miejscowości, dworców, kolejności stacji. Toruń tak – ale że jest Toruń Zachód, Toruń Miasto to już raczej nie. A że za Toruniem jest Wąbrzeźno, a potem Jabłonowo Pomorskie? W Jabłonowie wsiada kilkadziesiąt osób, poważna sprawa, to nie może być byle co. Dla mnie jednak Jabłonowo nie istniało, gdyby z jakichś powodów pociąg się tu nie zatrzymał a pognał dalej moja wewnętrzna geografia zupełnie by na tym nie ucierpiała.

Gdy wysiadam z autobusu na “pekaesie” pada deszcz, a w rozmiękłej szarej brei błądzą bezdomni. W budynku dworca śmierdzi zapiekankami i brudem, ludzie tłoczą się w jakimś barze i pokrzykują. Dziewczyny są tu brzydkie, kasjerka ma pryszcze i chorobowe rumieńce, a rozkład jazdy nie widział ścierki od lat. Są takie miejsca i zbiegi okoliczności, które sprawiają, że rzeczywistość wali cię w mordę swoją szpetotą i nie bardzo jest co z tym zrobić, można tylko rżnąć głupa i udawać, że się tego nie widzi.

Jadąc przez miasto zaglądam ludziom w okna. Gdzieniegdzie pali się światło, a mało kto używa tu zasłon czy firan, więc widać szafki z poupychanymi produktami, kubki z niedopitą kawą stojące na parapetach, kiczowate obrazki na ścianach i czubki głów ludzi siedzących przy kolacji albo oglądających telewizję. Uprawiam to podglądactwo z pełną świadomością, z premedytacją wiedząc, że pogłębia ono tylko poczucie wyobcowania w tym mieście.

Mieszkanie Johna jest na 8 piętrze. Na 9 żył i umarł rok temu jeden z założycieli IRA, dwa ostatnie piętra zajmowali zaś w czasie konfliktu brytyjscy żołnierze i agenci wywiadu,  którzy korzystając z tego, że to najwyższy budynek w okolicy zainstalowali się na czubku i przyglądali katolikom. Mur jest o pięćdziesiąt metrów stąd. Dlatego John trzyma za swoim tapczanem gruby materac. Mówi, że gdy znów zacznie ktoś strzelać zasłoni okna tym materacem i ucieknie. Gdy to mówi patrzę na niego jak na skończonego czubka, konflikt skończył się przecież lata temu.

Chodzimy po Bogside. Na muralach Che, Bobby Sands. Zamiast ?You are now enetering freee Derry? we Free Derry Corner napisali ??free Gaza?. Chłopaki z Bogside Artsit tłumaczą nam, że komuś otoczonemu murem łatwiej zrozumieć sytuacje Palestyńczyków w Gazie.

W “Waterhouse” dużej księgarni w centrum handlowym w Droghedzie oglądam dział poświęcony sztuce. Dwa albumy Banksego, trzy Cartier- Bressona, opasłe tomiszcze “How to read photography”, Capa, Magnum, World of Reuters. Drogheda to miasteczko na północ od Dublina, ma może 60 tysięcy ludzi, a księgarnia jest lepiej zaopatrzona niż poznański Bookarest.

To miała być ostatnia noc(jak się później okazało wybitnie nie była) i znów zimne mieszkanie. Nie wiem z czego oni je budują. G. mówi, że z obierek od ziemniaków i uszczelniają kozim łajnem. Pewnie jest blisko prawdy.

Cały ten architektoniczno – folklorystyczny pierdolnik wzdłuż zakopianki albo Jeziora Czorsztyńskiego sprawia, że jest mi mdło, nie mogę na to patrzeć, już lepiej patrzeć w niebo albo na zabłocone pobocze. Byle nie na wsie i domy bo od tego mogą pęknąć oczy.

W Muszynie “U Krystyny” nie ma zmiłuj, kolesie walą piwo na hejnalistę i niszczą kolejne krzesła opierając się o nie podczas gry na automatach. Właścicielka jest głucha choć niestara i przekonuje, że lepiej wziąć opiekane ziemniaki niż frytki bo z tymi frytkami nigdy nic nie wiadomo. Tego, że z “kotletem de Volaine” lepiej nie ryzykować domyślamy się sami i zamawiamy ordynarne schabowe.

Wpadamy tu późną nocą  bo w oczekiwaniu na zawodników  wymyśleliśmy sobie hot – dogi ale jak na złość nigdzie na stacjach nie mieli. No więc z uprzedzeni echem własnych kroków odważnie wkraczamy do pustej sali i pochłaniamy kiełbasę z wrzątku zaśmiewając się do łez  z menu, w którym jak byk stoi “wątróbka wieprzowa po żydowsku, w sosie własnym”. Zjadamy, płacimy i znikamy w ciemności. Tuż za nami znudzony właściciel zaklucza drzwi, wsiada do samochodu i z piskiem opon odjeżdża w kierunku wsi.

Taksówka jadąca z centrum Belfastu do Ardoyne kluczy labiryntem uliczek pnących się coraz wyżej na jedno ze wzgórz otaczających miasto. Po drodze mija setki identycznych domków z czerwonej cegły, dzieci grające w piłkę na ulicach, ludzi wracających z pracy do domu. Na pozór więc nic niezwykłego w Ardoyne się nie dzieje. Zazwyczaj gadatliwy John bacznie jednak obserwuje okolicę. Żeby pokazać jedną z najbardziej niebezpiecznych dzielnic północnego Belfastu, gdzie północnoirlandzki konflikt tli się jeszcze pod powierzchnią normalnego życia, John musiał wykonać kilka telefonów do mieszkających tu przyjaciół.

Prawdziwa historia. Nie żadne tam gdzieś, kiedyś. Prawdziwa jak grób, nad którym teraz stoję i myślę, że on tam teraz leży, trochę go oszołomy rozgrzebali, ale jest tam na pewno, tak jak chciał. Prawdziwa jak droga, którą tu przyszedłem razem z Pawłem, stokiem Miedzianej Góry, w pełnym słońcu, wzdłuż pola Pławiaków wytyczonego z maniakalną wręcz dokładnością poczwórnym drutem kolczastym.

Odbijający się profil po prawej stronie to człowiek, którego nie sfotografowałem, bo bałem się, że od tego zniknie. Wtedy tego nie wyciągnąłem, dziś wydaje się być jak znalazł. Więc projekt ewoluuje(ę)?

Nikt przecież nie chodzi w niedzielę do galerii, zwłaszcza jak jest Biennale ambitnie organizowane w tym samym terminie co Miesiąc Fotografii w Krakowie,  FotoFestiwal w Łodzi i Festiwal w Warszawie. Te tłumy na Starym Rynku czy Półwiejskiej to czysty przypadek.

Każde miasto ma takie miejsce i takiego oszołoma – gościa, który nie chciał sprzedać działki bo to jego więc z trasy trzypasmowej trzeba w tym miejscu zrobić zwężenie do jednego pasa. W Poznaniu to jest król pieczonych kurczaków, podrabianych perfum, chińskich parasoli i staników, które grube baby przymierzają zimą “na kurtkę”. Wszystko to w kilku budach przy Kupcu,  150 metrów od Starego Rynku. A za budami Toi Toi i kałuże szczyn zostawione przez weekendowych balangowiczów.

Karl miał 9 lat gdy po raz ostatni widział Kupferberg. Był czerwiec 1946 roku, lało jak diabli i przez drewniany dach wagonu sączyła się woda. Gdzieś pod Marciszowem pociąg zatrzymał się więc Karl przecisnął się przez ciżbę panującą w wagonie i wyjrzał na zewnątrz. Przez strugi wody dojrzał dwie wieże kościołów w Kupferbergu. Nigdy więcej miał ich już nie zobaczyć.

Karl Heinz Friebe chodzi po tych cholernych krzakach jakby nadal tu stały domy, jakby zostawił czajnik na ogniu i wyskoczył tylko szybko na rynek po cukier, którego zabrakło mu do herbaty. Mam wrażenie że zaraz pęknę, zacznę krzyczeć i potrząsać nim “Bądź wściekły! Bądź zły! Krzycz do jasnej cholery!”On nie krzyczy, brodzi w krowim łajnie i gęstych chaszczach i pokazuje parasolem – tu była apteka, tu był dom mojej babci, tak , teraz stoimy w jej salonie, a tam właśnie rośnie jej grusza.W pewnym momencie zatrzymuje się jak wryty i mówi:- Gisela.

– Stary, ale trafiłeś, to miasto, mosty, rzeka, zapach wody, ja wsiadam na rower i na nim płynę, to jest jak jazz, jak dobry teatr, ja pięć lat już jeżdżę, zimą, latem, deszcz czy słońce, płynę przez miasto i jestem wtedy na chwilę królem życia, a potem wchodzę do pracy i wiesz, stary, dzień już na starcie jest jakiś lepszy, jeśli możesz go zacząć takim śródmiejskim, urbanistycznym jazzem… I Orfeusz mówił tak jeszcze przez godzinę.

Kilka kilometrów dalej Paweł właśnie pewnie wstawał napoić konie, a Scarlett przewracała się z boku na bok w zimnej jak psia nora sali balowej ich pałacu. Nie wysłałem im wtedy gazet, nigdy prawie nie wysyłam, choć zawsze sobie obiecuję, że wyślę.

I jeszcze dworzec w Jeleniej Górze, który robi wszystko by już zniknąć. Farba z drewnianych bud odłazi płatami, tunel jest zalany i trzeba przechodzić przez tory, a  dach cieknie tak, że mimo najszczerszych prób nie da się wejść do pociągu w taki sposób, by nie nalało się za kołnierz.A gdy już w końcu się uda to za Tobą wsiądzie facet, który po pięciu minutach podróży puści pawia. Człowiek czuje się w takich sytuacjach zwolniony z szukania zgrabnego podsumowania.

Z tej drogi “tam” najbardziej chyba zapamiętam Serbię – misiowatego celnika na przejściu w Szeged, a potem pola i zamknięte na trzy spusty, opuszczone domy. W oddali było widać światła, ale gdy do nich dojeżdżaliśmy okazywało się, że to jakieś fabryki, magazyny albo w najlepszym wypadku stacje benzynowe. Nikogo jednak nie było widać na ulicach.  Wszystko pozostawało tam w oddali. I z tego wszystkiego wyłonił się Belgrad. W mroku było widać tylko światełka okien bloków rozsianych po wzgórzach – pełna metafizyka – tylko noc i światła Belgradu. A potem znów wszystko zniknęło

Owce pasące się na śmietniskach i dumni kolesie w czarnych merolach. Mają mnie w dupie, nawet gdy wchodzę na ich teren. Wszyscy wyglądają jak alfonsi. Wyglądają komicznie gdy tak sie toczą dostojnie po tej dziurawej jak sito drodze wśród stert śmieci. Ale jest w tym też, jakiś heroizm, chłopcy w tym syfie nic, a nic nie tracą fasonu.

O Kotorze nie umiem napisać nic co by się równało z rzeczywistością. Mogę tylko po nim chodzić, gapić się na ładne Rosjanki prowadzone przez wytatułowanych osiłków. Mogę tylko wyobrażać sobie jak tu jest jesienią, myśl o przyjechaniu tu w listopadzie  zupełnie mi wystarcza.

W Sarajewie wszędzie TO widać, aż się człowiek łapie, że mówi trochę przyciszonym głosem. A przynajmniej tak myśli. Sarajewo to mocna rzecz.

Spaliśmy na dachu dworca autobusowego, więc pierwsze co zobaczyłem po przebudzeniu było to...

A w Belgradzie widać, kto był ten zły. W ogóle rozmawiałem ostatnio z G. że to musi być strasznie do dupy być dziś Serbem. I nie to, że Serbowie są jacyś źli ale kto lubi dziś Serbów. Co najwyżej można się ich bać.

Pod skrzydłem turula. W Budapeszcie podobał mi się Keleti. Nie podobało mi się, że wystawa Capy w poniedziałki bywa zamknięta. Reszta Budapesztu jakoś się do mnie nie przykleiła. Może byliśmy za krótko.

Trzeba po prostu wejść do środka, obudzić panią z ochrony, która właśnie zasnęła rozkosznie z książką na brzuchu i poprosić o wpuszczenie. Pani zapali światła (“Wie Pan nikt nie przychodzi, to oszczędzamy prąd”) i stanie sobie w kąciku. 

Naprzeciwko zdjęcia dziewczyny w granatowej sukience stałem z 15 min i się po prostu gapiłem. Aż “pani z galerii” zdążyła wrócić ze sklepu. Zupełnie nie wiem po co kupiłem  drugi katalog z tej wystawy i całkiem spokojny poszedłem sobie do domu.

Za każdym razem gdy na niego patrzyłem zastanawiałem się co to jest. Potem znikał mi z oczu na chwilę, ale zaraz potem pojawiał się gdzieś z boku torów i przypominał mi o wszystkim. 

Wtedy jeszcze nie wiedziałem o latawcu na drzewie i mieszkaniu na Granicznej w Poznaniu. Nawet się tego zgooglać nie bardzo dało. W końcu mi się udało. Kurak oczywiście. Więcej jest TUTAJ

Chłopaki mówią, że dobrze, że była zadyma bo od Marszu Równości w 2006 to się nic u nas nie działo i anegdoty o zdjęciach z pierwszej linii frontu zaczęły nieco śmierdzieć wspomnieniami kombatantów. A teraz przynajmniej można sobie znów na stronie cytat z Capy napisać.

Ale dobił mnie kiosk. Stał blisko mieszkania Szoszona od zawsze. Jak byłem mały to oglądałem tam zeszyty Młodego Modelarza i nigdy nie miałem odwagi żadnego kupić. Potem jak byłem nieco starszy to wracając ze szkoły wrzucaliśmy do tego kiosku  śnieżki robiąc kolesiowi w środku prawdziwy Sajgon. Jeszcze potem chodziłem tam z psem – wersja spaceru “do kiosku i z powrotem” – wystarczająco długo żeby zdążył się wysikać, wystarczająco krótko by nie czuć tego czasu za zmarnowany. No i kiosku nie ma, w jego miejscu stoi kontener na śmieci.

Kasę zebrali w czasie punkowego koncertu, na którym gwiazdą były zespoły Oddech Odbytnicy i Latające Odchody. Mieszkali sobie w Gostyniu, wydawali szkolnego zina “Schizol” (pisali go ręcznie), podpadali dyrekcji szkoły i wszystkim na około.  Dziś jeden z nich jest nauczycielem, drugi sekretarzem Rady Miasta, trzeci księdzem. Mówią, ze robili to wtedy, bo chcieli być nieprzeciętni. Udało im się – do dziś tacy są.

Okna na Brechta wychodzą na blok z jakimiś biurami i redakcjami pism takich jak “Przegląd Elektrochemiczny” i “Miesięcznik Geofizyczny”. Światło w oknach na przedostatnim piętrze jest tam zawsze włączone. Mamy z A. tysiące wizji kto tam siedzi i co robi.

“Witam serdecznie. W latach sześćdziesiątych w każde wakacje jeździlem do Miedzianki na kolonie. To był uroczy zakątek. Domem kolonijnym był dawny pałac. Byłem świadkiem grania czaszką w piłkę. Zajście miało miejsce dlatego, że w odpowiedzi na pytanie czyj grób ( to była kapliczka murowana ze zdemolowaną ścianą) dzieciaki usłyszały od miejscowego , że był to niemiecki aptekarz, który otruł wielu Polaków. Stąd w ramach zemsty tak potraktowali czaszkę. Co do kryształów z żyrandola to za moich czasów walały się po podłodze a na strychu było mnóstwo niemieckich książeczek do nabożeństwa”

M. mi powiedział, że teraz Kolejarz Stróże gra w I lidze. Na mecze przyjeżdża tam Arka Gdynia i inne zespoły z dużych miast. Wyobrażam sobie jak ich kibole wysiadają z pociągu i rozglądają niepewnie po peronie. Wystarczy, że przyjedzie ich pięciu i mogą te Stróże po prostu wymazać z mapy. Ale my nie zatrzymywaliśmy się przy boisku. Po prostu przemknęliśmy obok tamtej stacji benzynowej, o której pisał wiadomo kto i pojechaliśmy dalej.

Jakbym kurwa był już na te bloki skazany. Mogę sobie wmawiać podziw do niemieckiego gotyku ale prędzej czy później i tak skończę w oszczanym prześwicie pod blokiem z wielkiej płyty fotografując przelewający się śmietnik albo martwego szczura. Albo bałwana wyglądającego trochę jak fiut.

Pałac płonął dwa razy. Teraz jest zabity dechami. Podobno da się tam wejść przez okienko w piwnicy. Chodziliśmy po polach, na których Niemcy w trzydziestym dziewiątym rozstrzeliwali ludzi. Siedem kilometrów dalej była granica i szlaban, którego likwidację pokazywali później we wszystkich filmowych kronikach z czasów wojny. Teraz padał śnieg. Dwa żurawie leciały zrezygnowane pod wiatr.

Że co ich to obchodzi, że się zepsuło dzisiaj i nie było jak naprawić. Że to jest skandal, że jak płacę to wymagam. Że to ciasto jakieś suche. Że proszę pani, a tu też światełko nie działa. Że co mnie to obchodzi, że jest rano i jasno. Że kiedyś lody dawali. Że co z tego, że dziś jest zimno. Że jednak te lody dajo mimo, że tak zimno na lody.

Dworzec autobusowy w Lublinie to jest jednak doświadczenie z innego czasu i innej przestrzeni. Gacie, kawa, zegarki, okulary przeciwsłoneczne i biustonosze. Wszystko na drucianych stojakach ustawionych tak, żeby się o nie koniecznie potknąć i przewrócić . Brakuje tylko żywego drobiu. Ale może po prostu nie zauważyłem. Tłum, kurz, upał. Prawie jak w Tbilisi ale trochę jakby mniej. A ja wkurwiony jakby bardziej. Bo jadąc tam to się na to umawiam i znoszę z pokorą. A tutaj to jest jednak kompletne zaskoczenie choć może nie powinno. 

Ale najpierw była ta wariatka na Młocinach, która wyzywała wszystkich od skurwysynów, a najbardziej to obsługę autobusu. Chciała kupić bilet. Była tak wytrwała i tak zaciekła, że w końcu jej powiedzieli, że jej nie zabiorą. Wtedy wpadła szał,  a my odjechaliśmy. Pamiętam jej męża, stał z torbami i patrzył na wszystko obojętnym wzrokiem.

Człowiek zanurzał rękę w kuble, a pies obsikiwał i niuchał po okolicy w promieniu długości smyczy. Byli zespołem – jeden z nich teren znaczył, drugi eksploatował. Musieli przyjść z daleka, bo w pobliżu była tylko ta stacja i McDonald’s kawałek dalej. Wyobrażałem sobie, że idą tak przez całą Polskę. 

Ale teraz Gdynia. Upał i mewy między blokami. Zrobiłem swoje, jest dziewiętnasta i coś trzeba z resztą dnia zrobić. Poszedłbym nad morze ale to strasznie daleko i nie mam siły na samą myśl, że miałbym tam iść przez całe miasto, między tymi wszystkimi ludźmi. Wędruję więc bocznymi ulicami, z których upał wymiótł wszystko co żywe. Wędruję szlakiem klimatyzatorów, cienistych bram i lodówek z coca-colą. Potem dostaję SMS-a z Danii, że tam tylko 25 stopni. Północ to jest zawsze lepszy kierunek.

Szlaga wierzy, że jego książka coś zmieni, poruszy sumienia, sprawi, że ślepi na tragedię urzędnicy złapią się za głowy i uratują to co jeszcze zostało do uratowania. W tej wierze jest ujmujący.Wiedząc o Szladze nie mam jakoś odwagi fotografować stoczni inaczej   http://filipspringer.com/blog/?p=3561

Było zimno, trochę siąpiło, po niebie leciały chmury, gdzieś tam majaczył kawałek niebieskiego nieba. W oddali było coś białego. To był lodowiec Hardangerjokulen. Wyszedłem na peron, żeby to wszystko dokładnie zobaczyć ale miałem tylko kilka minut. Wsiadając do pociągu pomyślałem , że fajnie byłoby tam kiedyś wrócić.  https://vimeo.com/74070314

Rano było szaro i jeszcze bardziej pusto niż w sobotę wieczorem. Na rogu Starego Rynku i Kowalskiej siedział starszy facet z gitarą i zaczepiał ludzi. Chciał pieniędzy. Był głośny i nachalny. Gdy mijali go obojętnie zaczynał bezładnie walić w struny i fałszować prosty refren: - Ty świnio, ty świnio, ty świnio.

Kolejna świątynia została otwarta. Po południu sam tam poszedłem bo chciałem zobaczyć w środku. Nie spodziewałem się niczego dobrego, wcześniej widziałem ją z zewnątrz. Franek Sterczewski zrobił też zdjęcie nocą i wrzucił na fejsa. Wyglądało to tak jakby ktoś podłączył do prądu weselny tort w Pierdziszewie Kolonii. Każdy ma takie Las Vegas na jakie zasłużył.

A potem pojawił się brodaty karzeł. Obserwowałem go przez szybę. Kręcił się przez chwilę po piaszczystym placyku, który teraz robił tu za przystanek. Grzebał butem w żwirze, zerkał w stronę autobusu, uśmiechał się nieśmiało pod nosem. Nie wiem ile miał lat – może dwadzieścia parę, może więcej. Coś było z nim nie tak. Kierowca go znał. Coś tam do niego mówił, tamten radośnie łapał każde rzucone mu słowo. Potem musieliśmy przejechać parę metrów, przesunąć się, żeby zrobić miejsce czemuś z tyłu. Kowboj rzucił do niego krótkie „no to chodź” i tamten mały już stał na schodkach autobusu. Ruszyliśmy kawałek, może było tego 10 metrów, z otwartymi drzwiami, a karzeł aż piszczał z radości. 

Tysiąc kilometrów dalej i kilka dni później szedłem przez pusty Szczecin i zastanawiałem się co tam robię. W hotelu nie było nikogo, pokój był sterylny do bólu, z okien było widać jakiś parking i ceglane dupsko katedry. Wieże niknęły za jakimś blokiem. Rano poszedłem na dworzec. Kupiłem sobie pierwszą klasę, żeby z nikim nie jechać bo po tygodniu autyzm miałem w rozkwicie i coś musiałem z tym zrobić. Ale wsiedli oni. Niby zwyczajne małżeństwo, starsi ludzie. Ona po godzinie gapienia się przez okno otworzyła Poradnik Domowy, on – Kasztelana w puszce.

Chodząc po mieście przez chwilę nawet pomyślałem, że mi się tu nie podoba, że to wszystko jest jak jakaś cywilizacyjna masturbacja. Szybko mi przeszło. Bo tu nie ma nic do lubienia, nic do podobania, nawet nie można powiedzieć, że to kwestia gustu. To trzeba podziwiać. I „trzeba” nie znaczy, że się powinno. To znaczy tylko tyle, że nie ma się innego wyjścia. Brutalna architektura brutalnie zmusza do admiracji. Łamie każdy opór.

W ogóle Janowice mnie ostatnio pokonują. Jadąc z Pawłem do “kapitana” mijaliśmy Heńka, na którego jest zarejestrowanych 70 samochodów. Jak przychodzili komornicy to Heńkowi i tak nie mieli co zabrać, więc już nie przychodzą. I sam “kapitan”. Ustawa deubekizacyjna obcięła mu “tłustą emeryturkę”  z 917 zł na 617 zł.  Tak, sfinansowałem UB-ekowi paczkę fajek.

Himalaiści zatrzymują się przed szczytem Kanczendzongi bo na samym szczycie mieszkają bogowie. Spacerując po księżycu można sobie o tym przypominać. Pytanie “co ja tutaj robię?” kolejny raz z rzędu było aktualne. Jedyna satysfakcjonująca odpowiedź – “chodzę po księżycu” – starczała na krótko.

Wróciłem nocą. Kierowca nic sobie nie robił z lodu na drodze. Ja sobie nic nie robiłem z kierowcy. Miałem kronikę Franzky’ego. Wcześniej nie miałem pojęcia o jej istnieniu.

Jerzy Słowiński (pierwszy z lewej) wspomina jak w siedemdziesiątym czwartym mieszkańcy Miedzianki pędzili drogą w dół do Janowic tanki z browaru. 20 ich było, każda z miedzi. U góry mówili, że jadą z tym do Lwówka do browaru, a na dole że takie pogniecione to nadają się tylko na złom.

Dookoła rzeźby Abakanowicz jeździ pani na takim czyszczącym podłogi traktorku i kabel owija się wokół rzeźby. Więc co kilka okrążeń trzeba zejść z traktorka i odwinąć kabel. Worki ze  śmieciami opierają się o ścianę wymalowaną przez Tarasewicza a na gigantycznym drewnianym bananie wisi kartka – “Prosimy nie siadać na eksponatach”

W czwartek zaś pan Bronisław, geolog z Miedzianki objawił mi prawdę uniwersalną o świecie: “Na geologii proszę Pana wszystko się zaczyna w świecie i na geologii się kończy”. Trudno się z tym nie zgodzić.

W Siedlęcinie w ogóle jest spoko, na ścianach jest komiks o Lancelocie, a obok tych szczątków Miedzianki jakiś dzieciak układa ognisko.

Żurek niby ze mną rozmawiał ale patrzył w telewizor, jego żona miała czerwone oczy i o czym by nie zaczęła mówić to przerywała w połowie. U Filiczkowskich było to samo. Pan Eugeniusz starał się być trochę dziarski – Wypłakałem się przed południem – mówił.

Powinienem kiedyś spisać wszystkie idiotyczne pomysły jakie przychodzą mi do głowy w ciągu pięciu godzin podróży z Poznania do Jeleniej Góry. Za każdym razem te same.Za każdym razem za Świerzawą jest najpierw sklep i mędrcy z żubrem, dalej przełęcz, a potem już miasto…Na przełęczy była dziś mgła.

Droga Redakcjo! W Miedziance jest sklep spożywczy, który sprzedaje wino uczniom klasy piątej szkoły podstawowej. Chłopcy zachęcani przez sprzedawców kupują alkohol, a potem wypijają go w okolicznych ruinach i tak podochoceni zaczepiają przechodniów rzucając w nich kamieniami.

Świadkiem zajścia była Teresa H. która zwróciła grzecznie uwagę długowłosemu “hippiesowi”, że powinien zabrać się do uczciwej pracy zamiast wyłudzać pieniądze i bić starsze osoby. W odpowiedzi otrzymała cios w szczękę, przewróciła się i straciła przytomność”

Pojechałem wczoraj na Miedziankę. “Pojechałem” to duże  słowo, bo jeszcze nigdy nie udało mi się wjechać rowerem na szczyt. Mniej więcej od krzyża pokutnego muszę prowadzić – jest za stromo i wysiadam. Koło grobu Ueberschaera znalazłem butelkę z browaru Franzky’ego. Zabrałem ją do domu i trochę się tym przeraziłem  bo mam taką wizję jak siedzę na tym moim poddaszu w 2035 roku obstawiony takimi śmieciami i krzyczę na ludzi “Jeszcze nie gotowe!”.

Żeglarzem nie zostanę ale i tak było fajnie. Została mi z tych kilku dni mało odkrywcza ale za to mocno krzepiąca myśl, że podstawą jest załoga. Ze zdjęć można by wysnuć wniosek, że przez tych kilka dni walczyliśmy o przetrwanie na krańcach świata. Nie walczyliśmy. A “Wilsona” nie udało nam się uratować. Sorry Wilson.

Potem poszedłem do Weronki. O Weronce wszyscy mówią, że worki z jęczmieniem w browarze przerzucała lepiej niż niejeden chłop. Na śniadanie zjadała pół chleba ze słoniną, zagryzała cebulą i popijała grzanym piwem. Weronkę w browarze wszyscy kochali. Wczoraj mi o tym opowiedziała. 

W Trzcińsku mieszka Pani Helena, która ma kilkanaście roczników Schlesische Bergwacht oraz dobrą rękę do pierogów. I obie te na pozór odległe od siebie sprawy są ze sobą ściśle powiązane – bo gdy ja dzwonię i mówię “Pani Heleno, Bergwachty bym przyjechał pooglądać” to Pani Helena zamiast powiedzieć “tak” albo “kiedy pan będzie” mówi tylko: “To ja pierogów zrobię”. I potem nie mam siły wracać z tego Trzcińska do domu.

Wałbrzych to jest za dużo nawet dla mnie. To jest samospełniające się proroctwo. Gdy jedziemy z dworca A. mówi, że tego się nie da opisać bo ludzie będą myśleć, że przejaskrawiam. Nie to że się wali i że jest syf. Bardziej to, że wysiadasz z pociągu i czujesz, że będzie źle. Zaczynasz się bać choć przecież nic ci nie grozi.

dowiedziałem się od jakiegoś bananowego gówniarza, że “to miejsce ma w sobie coś z Central Parku” i myślę sobie że większej głupoty to od dawna nie słyszałem. Bo zaszczany stadion ukryty w krzakach za targowiskiem z chińskimi jeansami raczej ma się nijak, poza tym że jest w centrum.

W weekend w Szczecinie zobaczyłem Stołczyn i podobno już nic więcej w życiu, a przynajmniej w Szczecinie mnie nie zaskoczy.  Dziś zadzwonił Pan Heniu. Mówi mi, że jak przyjadę następnym razem to pokaże mi prawdziwy bunkier atomowy i inne cuda. Nie mogę się doczekać.

W Warszawie , gdzieś między Bazarem Różyckiego a Wileńskim jest takie bistro tureckie, w którym jest brudny stół z czerwonym obrusem, białe kafelki i jarzeniówka. Telewizor gra tam same tureckie hity. Zjedzenie tam czegokolwiek zapewne grozi zapaleniem wątroby, albo rocznym rozstrojem żołądka.  Nigdy nie byłem w środku, ale gdybym był dziś w Warszawie to bym tam poszedł. 37 stopni zobowiązuje do zachowań irracjonalnych.

Gdy PKP zacznie jeździć punktualnie świat pęknie na pół, a z powstałej w ten sposób szczeliny wypłynie czarna maź i pochłonie cały świat. Dlatego nie jeździ. Wczoraj również – dlatego zamiast przesiąść się kulturalnie z jednego pociągu do drugiego utknąłem na chwilę we Wrocławiu, wypiłem colę, zrobiłem jedno zdjęcie i pojechałem dalej. Po drodze poznałem dziecko, któremu okrutni rodzice dali na imię Aurora.

Pojechałem dziś na Przyczółek Grochowski sfotografować Pekin. Obok stoją nowe osiedla wybudowane przez deweloperów. Mam wrażenie, że Ci, którzy mieszkają w Pekinie mają lepiej. Ale może mi się tylko wydaje.

Chodziłem cały wieczór po Przyjezierzu i myślałem sobie że pół życia marzyłem, żeby się zaszyć w takim letnisku jak tu po sezonie. No to się zaszyłem. Puste przyczepy kempingowe i zabite dechami budy, z których latem sprzedawali hot-dogi. Poezja i prowizorka.

Syn pana Józefa zaczepił mnie dziś i mówi:- W grudniu był tu też taki jeden fotograf, cały w tatuażach, spał w tym pokoju co ty. Pocykał trochę fotek i pojechał. Mam jego wizytówkę.Na wizytówce jest napisane Pep Bonet/ NOOR.

Nie wiem czy jest pijany. Być może trochę, ale nie bardzo. Zabiera stolik ze sklepu “U Długopisa” i rusza na ulicę.  Nikt nie protestuje. Jest niedziela,  ostatnie czknięcia lata w Przyjezierzu. On stawia stolik na środku ulicy i zaraz by na nim tańczył ,  a gawiedź by filmowała komórkami. On byłby znów królem Youtuba, gdyby nie ochroniarze, co w srebrnym jeepie też są królami tyle, że całej wioski. Zwykle śpią w zaparkowanym wozie postawionym w jednej z bocznych uliczek. O zmierzchu można ich przestraszyć przechodząc tuż koło ich auta.  Ale nie dziś. Dziś pokazują, kto rządzi.  Licytacja trwa krótko, potem królowie odchodzą w glorii swojej chwały.

Podobno człowiekowi do pełni szczęścia potrzebne są wyższe uczucia, jakaś miłość, sztuka, zdrowie swoje i najbliższych i inne takie.  Mi wystarczyło pół kilograma wędzonych sielaw, które “Robak” Zbyszek wyciągnął z wędzarni, zapakował w papier i wepchnął mi w ręce. Po drodze kupiłem chleb, masło i zimną colę. Wracałem o zmierzchu  słuchając Iron&Wine. Jeśli ktoś mnie kiedyś zapyta o definicję raju to z braku alternatyw powiem o tym. Nie musi być nawet tych 40 dziewic. W drodze do domu oczywiście się zgubiłem i na chwilę trafiłem gdzieś koło Suszewa w takie rejony. Nie wiem gdzie to jest, nie trafiłbym tam drugi raz.Lubię moją pracę.

Sokół Kleczew, biało- zielona duma. Tydzień temu wygrali z Dąbrowszczanką Popowo, więc teraz byli faworytami.  Kibiców przyszło może ze dwudziestu, spiker wyłowił mnie z tłumu i powitał “przedstawicieli prasy”. Potem zaczęli grać, a kibole otwierać “Harnasie”. Było zimno, wiał wiatr, a od strony odkrywki nadciągały granatowe chmury. Na murawę leciały liście. Mógłbym tam siedzieć kilka godzin, ale mecz trwał krócej. Już w trzynastej minucie trybuny były absolutnie przekonane, że sędzia jest chujem.  W dwudziestej siódmej było wiadomo, że to wszystko przez Jabulani.

Dziś było ciepło, ale zwykle jest już zimno i wieje. Gdybym mógł pojechałbym dziś do Bray, a potem plażą poszedł do Greystones. Na Brayhead zapiąłbym kurtkę pod szyją, przed portem porzucał kamieniami do morza. Namiętnie słucham Mono – Hymn To The Immortal Wind.

Dziś było ciepło, ale zwykle jest już zimno i wieje. Gdybym mógł pojechałbym dziś do Bray, a potem plażą poszedł do Greystones. Na Brayhead zapiąłbym kurtkę pod szyją, przed portem porzucał kamieniami do morza. Namiętnie słucham Mono – Hymn To The Immortal Wind.

Kiedyś z pociągu z Hummennego do Novej Sedlicy spotkałem Najbardziej Nieśmiałego Człowieka Świata. Nie zrobiłem mu wtedy zdjęcia bo bałem się, że mógłby od tego zniknąć. Dziś na jednym z meczów wielkopolskiej okręgówki  zobaczyłem tego sędziego i przypomniałem sobie tamtego gościa z pociągu na Słowacji. Może są spokrewnieni?

Jumacze byli takimi królami świata, na jakich świat było akurat wtedy stać. Wozili się czarną beemką. Zajeżdżali pod “Gromadę” z piskiem opon i nigdy nie gasili silnika. N. mówi, że wie dlaczego.  Mieszkała obok jednego z nich i widziała, że żeby tę beemkę odpalić, musieli ją brać na pych. Cały fason władców świata pryskał, chłopcy stawali z tyłu, podwijali rękawy, pluli w dłonie i pchali tę swoją karocę pełną marzeń, aż nie zaczęła groźnie bulgotać. Potem włączali radio, dudniły basy, a oni mogli już bez skrupułów jechać przez miasto i patrzeć prowokacyjnie ludziom w oczy.

Selekcjoner Iskry Wonieść powiedział swoim zawodnikom, że kto nie ma ochoty umierać za zespół, ten będzie się musiał z nim po rundzie jesiennej pożegnać. Ci do których mówił trener, wiedzieli o co chodzi. Iskra pokonała Dybko Choryń 2:0. Kibice byliby szczęśliwi gdyby tylko przyszli. Frekwencja tego dnia nie dopisała.Chłopcy i tak zostawili na murawie serce.

Jakiś czas temu znalazłem  w sieci to zdjęcie Ary Gülera z ulicy Istiklâl Caddesi w Stambule i urwało mi głowę.  Potem  jeszcze jedno zrobiło ze mną to samo. Śnieg i deszcz w Stambule.  W albumie Gülera jest mapka, na której dokładnie zaznaczył gdzie wykonał konkretne fotografie. Chciałem tylko zobaczyć, czy zrobił jakieś na placu Taksim. Nie zrobił ale ulica Istiklâl Caddesi prowadzi na Taksim. To jakieś pięć przecznic od placu.

Naprawdę jest taka miejscowość. Głuponie – zaraz koło A2, za zjazdem na Buk. Z boiska widać autostradę. Pojechaliśmy obejrzeć mecz Rakiety z Wichrem Strzyżewo. Kilku kibiców miało szaliki. “My jesteśmy galaktyczni, my jesteśmy fanatyczni”. K. mówi, że było trochę jak na jugosłowiańskim filmie. Na boisku walka była bardzo zacięta. Najbardziej mi się podobało, jak po końcowym gwizdku ludzie wstali z ławek i się rozeszli tak szybko, jakby ich ktoś stamtąd wyganiał.

Na Trocadéro zakutani w szaliki kolesie puszczali w noc kolorowe bączki, licząc, że sprzedadzą je tym, którym spadną one na głowę. Było zimno i wiał wiatr. Nikt tego shitu nie kupował, wszyscy patrzyli jak niebieskie świetliki lecą z buczeniem prosto w niebo. Dzień później na Concorde trzeba było zamykać oczy – wszystko było zbyt jasne i zbyt duże. Ładne dziewczyny patrzyły zawsze przed siebie. Samoloty z Beauvais latają też do Klużu. Zastanawiam się jak to jest wrócić stamtąd do Klużu. Już do Poznania wracało się z bólem oczu.

“Everyone has a place that they can identify with. A place about which they say, this is me. Not, this is mine, but, this is me. This landscape is like me, I am like it, we are one. If I wasn’t that landscape, I would be someone else, with another history, another past, I would look at the world from another angle, and see life differently” – Adam Biro do węgierskich fotografii Patricka Zachmanna (EuroVisions – MagnumSteidl Centre Pompidou, Paris 2005).

Góral stał pod budynkiem klubu w Radziechowych. Chłopcy schodzili z boiska kopiąc z wściekłością grudki wilgotnej ziemi. Przegrali 1:2 choć pod koniec meczu trzeszczały kości. Ktoś wystawił przed budynek wielki głośnik i puścił im na pocieszenie ?Zegarmistrza światła?… Niczego więcej nie było mi tam trzeba ? wiejskie boisko, pastelowy zmierzch i ta muza dla pokonanych. Urywało łeb. Stasiuk by o tym napisał, że ?są takie zbiegi okoliczności, które wyglądają jak wyrafinowany plan?.

Budy stały przy skrzyżowaniu obok mojego domu. Były uosobieniem wszystkiego co złe w polskich miastach -  tandeta, syf i bylejakość plus święte oburzenie właścicieli, że to przecież ich miejsca pracy. Marchewka była tam droższa niż w normalnych sklepach, w kiosku nie mieli biletów tramwajowych, w odzieżowym były za to wszystkie światowe marki wyszyte cekinami. Za budami można  było też się wysikać, z czego korzystało sporo oczekujących na tramwaj na pobliskim przystanku.  Wczoraj zauważyłem, że budy zaczęły znikać. Czyli idzie ku lepszemu.

Dziś wróciła zima. Wśród fotografii z Paryża odkopałem ostatnio tego klowna spod Moulin Rouge. Na dziś jest jak znalazł. Przeczytałem “Toksymię” Małgorzaty Rejmer i ten język urwał mi trochę głowę.  Po weekendzie Źle Urodzonych został mi cały karton długopisów. Zastanawiam się jak je wykorzystać w niebanalny sposób. Odkryłem, że bilety lotnicze do Belgradu kosztują w niektórych wariantach tyle samo co do Nowego Jorku.  Mieszkańcy Belgradu mogliby poczuć się tym faktem docenieni.

Pojechaliśmy zupełnie nie po to żeby oglądać króla wszystkich Jezusów. Ale skoro  już tam byliśmy to trudno było sobie odmówić. Taksówkarz po drodze powiedział, że oprócz Jezusa Lepszego Niż w Rio ma być w Świebodzinie także karnawał lepszy niż ten w Rio. Proboszcz dostanie zawału. Po mieście krąży też podobno plotka, że obok Jezusa nadal stoi dźwig bo zapomnieli mu ubrać sandały. Odsłonięcie sandałów będzie w przyszłym roku. Spodnie spadają z wrażenia.    http://zwierciadlo.pl/2012/kultura/kultura-kultura/filip-springer-patrzenie-w-swiebodzinie

Teraz na Kaszubach było pusto i mokro, wszystko było nasączone wodą, nawet drewno, które nie chciało się palić w kominku. Trzeba je było mocno polewać denaturatem, żeby się zapaliło. Za oknem był strumień i młyn.

W jaskini zła wszelkiego czyli w tym megastorze z książkami i płytami co to w nim kupować nie należy stało sobie w kolejce dwóch takich. Kupowali doładowanie do Playa za dychę i darli przy tym mordy niemożebnie. Ten mniejszy i w dresie bawił się kuponem totolotka.- Mój bilet do raju – mówi w pewnej chwili.- Żeby wygrać bilet do raju to trzeba podpisać pakt z diabłem – odparł mu całkiem filozoficznie ten większy i też w dresie.- Chuja wiesz. Teraz to diabeł musi podpisać pakt ze mną, żeby wygrać.

Góralska mądrość ludowa, którą poznałem kiedyś pod poznańskim Okrąglakiem, mówi, że jak turysty swetry kupują, to zima będzie sroga, a jak nie kupują, to zima będzie łagodna. W tym roku nie kupują.

Góralska mądrość ludowa, którą poznałem kiedyś pod poznańskim Okrąglakiem, mówi, że jak turysty swetry kupują, to zima będzie sroga, a jak nie kupują, to zima będzie łagodna. W tym roku nie kupują.

Tuż obok jakiś bezdomny z grabiami zbierał zgniłe liście. Zapytałem go czy robi to sam z siebie, czy mu za to ktoś płaci. Odpowiedział, że właściciele tego budynku dają mu kilka złotych, żeby dookoła było ładnie. “Ładnie” – właśnie tego słowa użył.

od wczoraj na Przyczółku Grochowskim, który zaprojektowali Hansenowie. Gdy rok temu robiłem to zdjęcie nawet nie mogłem przypuszczać, że wszystko się tak potoczy. Jest dobrze.   https://vimeo.com/35456560

Ładne dziewczyny na smukłych skuterach z dużymi kołami. Platany nad Tybrem w popołudniowym świetle. Zimna coca-cola w śmiesznych puszkach. Wino. Polscy bezdomni przy kasie w Sparze. Ciemne, oszczane zaułki. Mnóstwo ludzi i mnóstwo samochodów. W górę i w dół. Tunele, które huczą. Koleś przebrany za Jezusa na placu św. Piotra. Dobre ciastka z czekoladą i niedobre z tym białym. Ani zimno, ani ciepło. Kurtka w plecaku. Mum – The Ballad of the Broken Birdie Records na Kapitolu. Japończycy. Kto chce wrócić do Rzymu musi wrzucić pieniążek do Fontanny Di Trevi. Może kiedy indziej.

Dziś cały dzień spisywałem wywiady, a potem wsiadłem, włączyłem Trevora Greena i pojechałem. Muzyka działała tak jak myślałem, że będzie działać. Nad Jeziorkiem Gocławskim było pusto i smutno. Na wodzie kołysały się dwa rowery wodne, koleś zapytał mnie czy chcę sobie popływać za darmo, ale nie chciałem. Potem gdzieś poszedł i zostawił cały kram. Ulice między blokami były puste, było trochę jak w tym klipie The Editors, tylko nikt nie biegał. Mogłem jechać prosto, a potem zatrzymywać się na środku skrzyżowania i zastanawiać dokąd pojadę dalej. Nie wiedziałem gdzie jestem, po prostu w pewnym momencie włączyłem w telefonie nawigację i wróciłem do domu.

Na targowisku od mojego ostatniego pobytu nic się nie zmieniło. Nawet asortyment sezonowy jest ten sam bo znów jestem przed Wielkanocą. Na straganach leżały palmy sprzedawane przez kobiety z chustkami zawiązanymi pod brodą ? znak, że jednak jestem trochę bardziej na wschodzie. Podobało mi się to, było chyba tak jak to wymyślił ? spontaniczny handel w spontanicznej przestrzeni. Jeden ze sprzedawców sznurowadeł zapytał mnie po co robię zdjęcia ? nie bardzo wiedziałem co odpowiedzieć, bo teraz to robię je tylko dla siebie, żeby niczego nie zapomnieć, więc powiedziałem mu, że te budynki zaprojektował wybitny architekt.- A wiem, jakiś Szwed ? odrzekł.Ktoś napisał kiedyś o Hansenie, że to urodzony w Finlandii syn Norwega i Rosjanki, który dzieciństwo spędził na Litwie, a wykształcenie odebrał we Francji by pracować całe życie dla Polski ? więc w sumie może być i ten Szwed.

Ostatnio wsiadłem do metra i pojechałem na Stare Bielany. 15 minut – wyszedłem na górę , było tak cicho, że nie bardzo wiedziałem jak się zachować. Usiadłem na ławce i chciałem sobie po prostu popatrzeć ale przyszedł I. Całe szczęście nie chciał rozmawiać, więc sobie siedzieliśmy, a on oglądał ?Źle Urodzone?.

W końcu było cicho i nie było nikogo. Nawet okna były ciemne. W parku na wzgórzu Gellerta spali bezdomni. Pachniało jakimiś krzakami. Chciałem zejść nad samą rzekę, kupić wino i je tam wypić, ale w sklepie nie mieli korkociągu, a ja ciągle nie kupiłem scyzoryka. Zamiast wina wziąłem colę i wyszło mniej melodramatycznie.W samolocie w gazecie przeczytałem wywiad, w którym poważna dziennikarka najzupełniej poważnie zapytała lewicowego mędrca jak żyć. No kurwa.

Pomyślałem, że zadziałało. Stojąc na środku łąki, która kiedyś była rynkiem, w miasteczku które zniknęło mogę sobie opowiedzieć całą tę historię. I tylko o to chodziło. Ale może wcale nie trzeba było pisać o tym całej książki. Może wystarczyło odwiedzić te wszystkie stare kąty i po prostu opowiedzieć to komuś, co do kogo ma się pewność, że będzie chciał słuchać? Teraz już nie muszę tam jeździć.

Na Miesiącu Fotografii w Krakowie najbardziej podobała mi się wystawa Viviane Sassen w Pauzie, a najmniej to, że Sally Mann w Muzeum Etnograficznym można było oglądać tylko do 15 więc pocałowaliśmy klamkę. Plany pokrzyżowały nam też Zielone Świątki ? kilka wystaw było pobożnie nieczynnych. Ciągle nie wiem na czym polega ten grzech obcowania z kulturą w święto.

Zofia Kulik powiedziała mi dziś, że Oskar Hansen był “narzędziem czegoś co dopiero nadejdzie”. Jak patrzę sobie na Ursynów, który zaprojektowali zachłyśnięci nim architekci to myślę sobie, że to prawda.

Poszedłem dziś na cypel, na którym od kilku lat powinna być już marina ale jej nie ma bo się nie da. ?Pantha Rei? stała przycumowana do kołka wbitego w ziemię. W środku na ścianie wisiał oprawiony w ramkę tamten reportaż ze zdjęciami Piotra. Na wysięgniku za rufą kiwał się telewizor:- Czasami go trochę moczymy. Tak żeby pamiętać o priorytetach ? powiedział Borowski. Siedzieliśmy, piliśmy kawę, rozmawialiśmy. Zapytałem go czy niczego nie żałuje. Powiedział, że nie. Ale ja nadal w te ucieczki nie wierzę.

Pojechałem dziś na koniec Polski, żeby przekonać się, że bez sensu było tam jechać. Przez całą drogę widziałem na horyzoncie ciężkie chmury ale nade mną ciągle było niebieskie niebo i świeciło słońce. Zrobiłem może ze trzy zdjęcia. Wracając z premedytacją wjeżdżałem we wszystkie kałuże.W Juracie jakiś nadziany koleś powiedział, że nie mogę stać obok jego płotu i patrzeć na jego dom. Wyszedłem z roli obserwatora i powiedziałem mu, żeby mnie pocałował w dupę.

W Die mieszka też pewien anarchista, który przez kilka lat walczył tylko o to by część miasta, w której mieszka nazywała się wspólnotą, a nie dzielnicą. Udało mu się i teraz on i jego sąsiedzi mają to w papierach. Niby fajnie ale czy to znaczy, że oni już tam nie mają poważniejszych problemów? Chyba mają. Na ostatnie spotkanie organizacji pozarządowych działających w Die przyszli przedstawiciele 45 stowarzyszeń. Frekwencja była tak mała, bo spotkanie zwołano w dzień powszedni i członkowie 30 pozostałych nie mogli się urwać z pracy. Die liczy sobie 4500 mieszkańców.

Potem było miasto ? bardzo nowe i bardzo puste knajpy na Ratajczaka. Zastanawiam się ile pociągną. Puste stoliki w Pracowni. Hummus i deszcz. A później panienki w różowych miniówkach zapraszające do nowych klubów go-go otwartych na Starym Rynku. Jedna z nich wyglądała jak szesnastolatka przebrana za dorosłą kobietę. Stała przy Wrocławskiej i nas zapraszała, mimo, że zupełnie nie wyglądaliśmy, jakbyśmy mieli chociaż cień szansy przejść selekcję u dwóch karków na bramce. A jeśli mieliśmy, to znaczy, że jest tam jeszcze gorzej niż na to wyglądało.

A jak się Tobie tutaj nie podoba mimo wszystko to ja ciebie mogę stąd wyrwać. Ja mam znajomych i oni mają helikoptery. Przylecą i ciebie zabiorą. I zabiorą górą, żebyś tym jebanym promem nie musiał po raz ostatni płynąć. Skoro tak go nienawidzisz i mimo , że ja tak go kocham. Ale polecimy bo ja się poświęcę. I się z tego nie śmiej bo ja mogę zadzwonić w parę miejsc i to się może stać. Choć wolałbym płynąć i patrzeć na wodę. Ale możemy też lecieć. Może to nawet byłoby lepiej bo uciekać trzeba kurwa z rozmachem zanim zdechniemy jak psy na jakiejś pustyni.

Jest jeszcze piąty dom Larsa Fastinga i jednocześnie jego kochanka. To piękny drewniany jacht Nefretete, który buja się dostojnie w porcie. Lars zawiózł mnie tam pod koniec dnia. Powiedział, żebym wyskoczył z samochodu i sobie obejrzał- A Ty nie idziesz? – zapytałem- Nie mamy tyle czasu ? odpowiedział.

Zapytałem dziś Igora co by było gdyby Oskar Hansen zdecydował się żyć i pracować na zachodzie. Odpowiedział, że projektowałby po prostu gorsze rzeczy z lepszych materiałów.

W Loddefjord jest szkoła, o której wszyscy, z którymi rozmawiałem w Norwegii mówią, że jest najdoskonalszym ucieleśnieniem Formy Otwartej. Zaprojektowali  ją Helge Borgen, Bertram D. Brochmann, Svein Hatloy.

Ze wspomnień Oskara Hansena:?Mieszkaliśmy w pobliżu Helsinek, w posiadłości Syvaranta. Duży, drewniany piętrowy dom, w stylu rosyjskim, z dwukondygnacyjną wieżą okoloną balkonami. Położony był na sporym, zalesionym terenie, nad jeziorem Tuusulanjarvi, na którego brzegu, ze zbudowanego na prośbę Taty pomostu, wędkowała nasza Mama. Stalowa, secesyjna brama z motywem pajęczyny i napisem ?Syvaranta? u dołu pozostała do dziś. Dom spalił się, natomiast ocalała brama i po obu stronach ścieżki prowadzącej do domu dwie kamienne rzeźby.Miejsca te odwiedziłem w 1961 i 1962 roku.”

Po nadaniu syreną sygnału kończącego strzelanie weszliśmy do wnętrza budowli. Na całej długości muru ładunki wyrwały szeroką bruzdę o głębokości 10-25 cm. W zależności od długości wywierconych w danym miejscu otworów. Żadnych pęknięć w murze! Stabilność budowli po wybuchu zapewniała i płytkość otworów, i związana z tym wielkość założonych ładunków, i spięcie murów żelbetowym stropem.

Komandos pilnujący wjazdu na Łasztownię powiedział, że możemy wjechać, tylko, żebyśmy nie przeszkadzali robotnikom. W środku żadnych robotników nie było. Ogrody będą pływać dopiero w 2050 roku. Wszyscy czekają na ten moment w napięciu.

W Wangen starzy Niemcy podchodzą do mnie po spotkaniu, mówią Hirshberg albo Waldenburg i stukają się w piersi. Potem trochę rozmawiamy. Jeden po polsku tłumaczy mi subtelności między słowem przepędzenie/ wypędzenie/ przesiedlenie. Mówię mu, że ani jednego z tych słów nie użyłem w swojej książce. Chyba jest niepocieszony. Ja chyba skłamałem.Jedna pani nie mogła przyjechać , ale przysłała list. Napisała w nim, że pochodziła z Jannowitz i pamięta Kupferberg. I do listu załączyła cztery niewielkie reprodukcje obrazków malowanych przez pochodzącego stamtąd malarza. Na jednym z nich poznałem most w Janowicach.

W Monachium przygotowania do Octoberfest i wygląda to dość strasznie. Na dworcu tłok taki, że zaczynam tęsknić za pustym pociągiem z Oslo kończącym bieg na pustym dworcu w Bergen. Ale potem jadę do Hergatz i w połowie drogi coś dziwnego dzieje się ze światłem, bo wszystko zaczyna wyglądać tak, jakby zaraz miało się skończyć.

Forma Otwarta w praktyce – teatr na Osiedlu Słowackiego w Lublinie: Hansenowie stworzyli warunki, spółdzielnia postawiła dodać coś od siebie i postawiła betonowego grilla, ludność nie miała gdzie usiąść więc przyniosła wypoczynek. No to Frugo!

LublinSchodzę rano do recepcji hotelu. Tłok jak cholera bo przyjechała wycieczka młodziezy z Izraela i będą pewnie zwierzać Majdanek. Walizki i harmider.  Oddaję klucz. Wychodzę. Pod hotelem stoi pani z trzema jamnikami na smyczach i koleś w jaskrawym wdzianku, który przeprowadza dzieci przez ulicę. Gadają, jeden z jamników trochę szczeka. On do niej:- Ja wiem czemu on szczeka, bo tam w środku są Żydki i to na nich szczeka.

Podczas niewielkiej i dość kameralnej uroczystości dzisiejszego popołudnia (dokładnie o 14:32) zostałem uhnorowany prestiżową nagrodą Denominatora 2012. Przyznaje ją jury składające się z przedstawicieli ekipy  Wrzenia Świata.Nagroda tym bardziej cieszy, że jestem jej pierwszym laureatem. Jest więc nadzieja, że wyznaczam kierunki dla tych, którzy przyjdą po mnie.  Nie miałem okazji zbyt długo przemawiać podczas gali więc tutaj dziękuję Wydawnictwom które mi zaufały , Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które zainwestowało w “Miedziankę”. A nade wszystko dziękuję wszystkim, którzy mnie wspierali w trudzie pisania. Postaram się powalczyć o ten tytuł także w przyszłych latach!

Kalinowscy z Poznania to jest instytucja sama w sobie. Od 1974 roku obejrzeli 11178 filmów. Wszystkie zapisują w specjalnych zeszytach, mają do tego specjalnie wymyślony system. Tutaj można posłuchać jak on działa – system .  Poznali się na kursie dla bibliotekarzy. Mówią, że na śmierć kina się nie chodzi dlatego nie pamiętają jak zamykano poznański Kosmos.

Jurand Jarecki mówi, że razem z Mieczysławem Królem tak przejęli się projektem Domu Handlowego Zenit, że rysowali w nim nawet klamki. To był pierwszy budynek w Polsce ze szklaną ścianą kurtynową i drzwiami taflowymi.  Wytrzymałość szkła sprawdzali rzucając na taflę ciężarki gimnastyczne. Podczas otwarcia sklepu drzwi i tak rozsypały się w drobny mak.

Na chwilę przyszła wiosna. To co wyłoniło się spod śniegu napawa optymizmem. Na osiedlu baby wyległy sprzedawać chińskie pidżamy. Fotele  zaczynają wracać z ciepłych krajów. W okolicach poznańskiego dworca robi się coraz piękniej. Na Euro zdążymy – mówią tutaj.

Na chwilę przyszła wiosna. To co wyłoniło się spod śniegu napawa optymizmem. Na osiedlu baby wyległy sprzedawać chińskie pidżamy. Fotele  zaczynają wracać z ciepłych krajów. W okolicach poznańskiego dworca robi się coraz piękniej. Na Euro zdążymy – mówią tutaj.

…wybudować dom, posadzić drzewo, spłodzić syna…gdzie popadnie…

Spędziłem dziś 6 godzin w pociągach, żeby przez 2h robić zdjęcia. Całe szczęście nad Manhattanem była dzisiaj lekka mgła. Słońce pojawiło się tylko na krótką chwilę. Lubię ciastka cynamonowe z kawiarniach tej sieci, w której wszyscy sprzedawcy chcą zostać moimi przyjaciółmi. Nie lubię takich sobót.

W Katowicach wyburzono podobno brzydki i niefunkcjonalny dworzec PKP. Ten PKS-u jakoś nikomu nie przeszkadzał.

Na archiwalnych zdjęciach jakie udało mi się wyciągnąć od rybaków nie ma morza. Tzn. jest ale zawsze w tle, kompletnie nieistotne. Są kutry, ryby, port, przetwórnia. Jest nawet fotografia kibelków w Belonie. Wczoraj jeden z rybaków przeglądając album trafił w końcu na jedno zdjęcie, na którym jest plaża i kawałek morza. Popatrzył i mówi:- A to jakieś morze. Nie wiem po co zrobili…

W 1949 roku otwarto w Dziwnowie tajny szpital, w którym leczono greckich partyzantów. Niektórzy po zakończeniu rekonwalescencji wracali do kraju, inni osiedlali się w Polsce – głównie w Zgorzelcu i Policach. Po tych partyzantach urodziło się też w  Dziwnowie kilkoro ciemnowłosych dzieci.

Nieopodal dworca Warszawa Włochy budują osiedle mieszkaniowe, które zgodnie z informacją umieszczoną na płocie będzie się nazywało Zielona Italia. Po osiedlu Sand City w Piasecznie i Płudach Village na Białołęce to mój absolutny top jeśli chodzi o debilne nazwy osiedli. Choć mam przeczucie, że ostatnie słowo nie zostało jeszcze powiedziane.  Architektura Zielonej Italii na pewno olśni. Wojtek Sienkiewicz już nazwał ten styl i uważam, że ta nazwa powinna wejść do słowników współczesnej architektury. Lepszej nie będzie – chuizm

W Dziwnowie nie było takich dylematów. W latach świetności działało 9 knajp , w których można było kulturalnie wypić. O knajpach i o tym co potem można posłuchać tutaj -> Pijanstwa . Gdy lokale się zamykały rybacy chodzili “na beczki” nieopodal Belony. “Beczki” to była dziesiąta knajpa czynna całą dobę.

Sadybę zaprojektowała Halina Skibniewska. W wywiadach mówiła, że wcześniej było tam szalone pole i coś trzeba było z tą przestrzenią zrobić. Chyba wyszło całkiem nieźle.

Dwa dni we Wrocławiu, a jakby cały tydzień. Z Wojtkiem dyskutujemy o ogródkach działkowych w Brzegu. Tzn nie tylko bo to jeszcze nie ten wiek ale również o nich. Zdumiewające, ale obaj niezależnie zauważyliśmy, że to chyba jedyne (na pewno nie jedyne ale dobrze jest tak myśleć) ogródki działkowe w Polsce, których wewnętrzna przestrzeń nie jest podzielona płotkami. 

“…A potem piekarnia w Tarnowie. Z tą staruszką, która wyglądała jak wieszczka z baśni przekwalifikowana na sprzedawczynię czerstwych buł. Miała cały sklep pieczywa niemożebnie napompowanego powietrzem. Z francuskich i rogali wypływały wątłe strużki zaschniętej marmolady, pewnie najtańszej jaką można było kupić. Na ścianie powiesiła jeszcze kartkę “Chleba z przeceny nie kroimy”. Chciałem zapytać dlaczego. Czy on się nie nadaje do jedzenia w kromkach? A jeśli dopłacę do przecenionego chleba to czy wieszczka mi go pokroi? Czy chleb z przeceny da się pokroić za dopłatą?

Dom Igloo we Wrocławiu projektu prof. Witolda Lipińskiego. Gdy pokazał murarzom co chce wybudować powiedzieli mu, że ich ściany walą się nawet wtedy, gdy stawiają je prosto, więc krzywych tym bardziej nie będą budowali.

http://filipspringer.com/blog/?p=2333     https://vimeo.com/20949385

W Dziwnowie ciągle pada i wieje wiatr. Króluje polski outdoor, tylko, że trochę w krzakach. Wyjmie się na lato i będzie jak znalazł.  Pasemka blond za cztery dychy. “Chiński kebab” u polskiego wietnamczyka kosztuje 14 złotych albo 4 euro. Na drzwiach jest kartka zabazgrana długopisem ” Dziś czynne od 14. Dziękuję”.  Wczoraj też tam była. Karmią dobrze, dużo frytek. Wybrzydzać nie można bo to jedna z dwóch otwartych knajp. Ta druga jest za daleko.  Zaraz obok jest sklep monopolowy Smuggler, co w przygranicznym miasteczku nabiera niepowtarzalnego uroku. Nawet jeśli granicy już nie ma.  Polska wersja tej nazwy brzmiałaby pewnie “Przemycik” albo coś równie finezyjnego.

Pływanie z rybakami wygląda tak, że najpierw trzeba wejść pod ławeczkę i przesiedzieć tam kilkanaście minut aż wyjdziemy z portu, w którym są “kamery, które wszystko widzą”.  Potem się wychodzi i jest walka o przetrwanie. W sensie ja walczę , a rybacy jedzą śniadanie i plotkują. Ląd majaczy w oddali. W chwilach kryzysu szacuję szanse na dopłynięcie do brzegu wpław. Im dłużej jestem na kutrze, tym bardziej mi się wydaje, że te szanse są całkiem spore.  Rybacy mówią, że ich nie mam, więc przyklejam się do mojej rurki i trwam. Czasami robię zdjęcia ale głównie nie robię bo puszczam pawia. Wolę fotografować architekturę. Ona się nie kiwa.

Liceum Plastyczne w Nałęczowie wybudowane według projektu Marka Leykama. Bohdan Pniewski mówił o Leykamie, że to “najzdolniejszy architekt swojego pokolenia, który ze względu na swój temperament osiągnie najmniej”. Leykam rzeczywiście się władzy nie kłaniał. Władza jemu też nie więc skończył projektując hale fabryczne i budynki na prowincji. Wszystkie są genialne – tak jak liceum w Nałęczowie.

W Lublinie jest natomiast Osiedle Słowackiego (na dole) zaprojektowane przez  Oskara Hansena. To poligon Formy Otwartej – mi urywa głowę. Jest genialne.  Szkoda, że na środku osiedla ktoś zdecydował postawić całkiem niedawno kościół o wdzięku huty aluminium. Pasuje tam jak pięść do nosa. I psuje całe założenie. Gdy patrzę na takie barbarzyństwo wyobrażam sobie spotkanie Hansena z tym idiotą, który się na to zgodził. A potem wyobrażam sobie jak go Hansen wdeptuje w ziemię.

Na ostatni pobyt w Dziwnowie dostałem pokój urządzony w stylu marynistycznym. Mam  biblioteczkę pełną książek o morzu, obrazy z żaglowcami i coś o czym marzyłem całe życie – gigantyczny drewniany model żaglowca.  Ale nie mam wanny, żeby sprawdzić czy pływa.

Gdy  Naród zjeżdża na majówkę wszyscy rżną głupa. Głup nie ma nic przeciwko temu. Miejscowi, że tu taki wersal w knajpach co jeszcze wczoraj były zabite dechami. Przyjezdni , że takie paniska “płacę i wymagam”. Na majówkę przedsiębiorczy mieszkańcy Dziwnowa wyciągają plastikowe palmy naturalnej wielkości, automaty z plastikowym szitem za dwa zeta i  stoły z piłkarzykami. W ogrzewanych namiotach będą jak znalazł – nad morzem piździ niemożebnie, jest może 5-6 stopni Celsjusza i tyle samo Beauforta. Kulinarnym hitem jest tradycyjny dziwnowski wędzony rekin z wędzarni “U Romka”. Romek ma też  “Dorsza prosto z sieci” – mimo, że dorsz jest od 120 dni pod ochroną, i nikt go nie łowi. Zapytałem go skąd go ma. Powiedział, żebym spierdalał.

Rybacy zniknęli, został jeden kuter. Dwa następne stoją jako eksponaty i atrakcja turystyczna na nabrzeżu i przy Kościuszki. Na tym drugim pływałem w 2007 gdy robiłem tu materiał. War 52 ? patrzyłem i własnym oczom nie mogłem uwierzyć. W porcie jest teraz marina, bujają się jachty, jest kuchnia i tawerna ? piwo można sobie po prostu wziąć, a 4 złote wrzucić do świnki. Nikt nie sprawdza ? Europa jest. Warpno wygląda naprawdę lepiej niż kilka lat temu i powinienem się z tego cieszyć. Jakoś nie umiałem, ale to już mój problem. Dla Warpna lepiej.

Płynęliśmy wzdłuż brzegu, a ja myślałem jak tu musiało być 100 lat temu. Zwłaszcza jesienią. Ciężkie chmury, wiatr i wszędzie woda. Musieli walczyć z melancholią bo by ich zjadła. A może wcale tak nie było. Może byli prostymi chłopami albo rybakami. Jedna rodzina, więcej by się na wyspie nie zmieściło. W niedzielę płynęli do Rieth albo Neu Warp. Potem wracali na swoją wyspę. Może w miasteczku mówili o nich "tamci z wyspy".

Niemcy lubią patrzeć, mieć daleki wgląd. Tak to przynajmniej wygląda w Alt Warp i Kaminke. Specjalnie wyczyścili nabrzeża z krzaków. Stają tymi swoimi wypasionymi kamperami na samym skraju lądu, rozkładają fotele turystyczne, wyjmują wurst i bier i patrzą. Nie żeby byli tacy nostalgiczni bo pewnie nie są, żaden tam bezmiar i horyzont bezkresny. Po prostu to lubią. Raptem zalew ? Stettin Hafen, nic wielkiego.

To co się dzieje aktualnie w Krakowie w związku z obroną Zakrzówka jest moim zdaniem pod wieloma względami przełomowe. Wczoraj kilkaset osób przebrało się za motyle i stanęło pod Urzędem Miasta by bronić swojej łąki i stawów.

Skanuję zdjęcia do książki. Dostałem je od Hanny Gębuś. To ona jest na wszystkich. Teraz mieszka w Blachowni i ma tam trzy domy. Każdy stoi na kamyku przywiezionym z Miedzianki.

Moją prywatną granicą między “jestem w domu”, a “jestem w podróży” na trasie do Szczecina jest plastikowe krzesło postawione w środku lasu gdzieś za/przed Krzyżem. Stoi całe kilometry od jakiejkolwiek wioski, na kolejowym nasypie, oparte o brzozę. Dookoła nadnoteckie piachy i sosnowy las po horyzont. Jadąc z Poznania to dopiero to krzesło zaczyna całą podróż. Wracając wiem, że gdy je minę, zaraz będę w domu.   http://zwierciadlo.pl/2012/kultura/kultura-kultura/filip-springer-krzeslo-zamiast-rovigo

W pokoju był kryształowy żyrandol ale nie było okien.

Do Kazbegi można dotrzeć z Tbilisi Gruzińską Drogą Wojenną. Po drodze mija się Krestovsky Pereval Belvedere , który sfotografował już Frédéric Chaubin, więc korciło mnie mniej. Zaraz potem droga wspina się na przełęcz, pod samymi chmurami, jest tak wysoko, że trzeba prawie schylać głowę. Nie ma asfaltu i wieje wiatr. Są jakieś domy, ale przed przełęczą się kończą. Tylko kamienie, trochę trawy i nic więcej. No i ten ogrom ? taka symfoniczność krajobrazu. Człowiek może go tylko odbierać.

W muzeum można obejrzeć jego popielniczkę, wieczne pióro, płaszcz, wagon którym podróżował, a nawet dom, w którym się wychował. Są zdjęcia małego Stalinka i dużego Stalina. Zapomnieli o sali poświęconej jego osiągnięciom  w kwestii szerzenia specyficznie pojmowanych Praw Człowieka na świecie. Pewnie się jeszcze remontuje.

Jakiś Polak w Vardzi wyznał, że w wiosce obok udało mu się stargować z 25 do 10 lari za nocleg. Powinienem być pod wrażeniem , ale pomyślałem sobie, że jest skurwielem. 10 lari to jest 6 dolarów. Zastanawiam się, co on sobie myślał. Że 15 lari czyli 30 zł to jest dla niego nadal za dużo jak na spanie w pościeli gdzieś na gruzińskim zadupiu? Gdzie była jego dolna granica, której dla przyzwoitości nie odważyłby się przekroczyć. Czy gdyby docisnął babinkę i zeszliby do 5 lari za pokój to nadal spałby dobrze?

Koleś w zdezelowanym Zaporożcu chciał za kurs 15 000 AMD. Wychodziło 120 zł. Z Giumri nad Jezioro Sewan jest 110 kilometrów. Zapewniał, że zna drogę, ale wcale nie znał. Miałem wrażenie, że jechał tam pierwszy raz.  To już była Armenia. Gdy dojechaliśmy na miejsce było już ciemno. Od jeziora Sewan wiał wiatr i było zimno.

A potem był Khor Virac jak zakaukaska Etiopia. Rano przyszedł jakiś śniady chłopak, oparł się o drzewo i po prostu patrzył. Stał niemal w wejściu namiotu, jego obecność mnie męczyła. Tak jak tych dwóch pozostałych ? Armana i taksiarza, którego imienia nie umiem wymówić. Przyszli jeszcze wieczorem, pili piwo, palili papierosy i po prostu patrzyli. Nie byli groźni. Nie chcieli jeść. Nie rozumieli, że skoro jedzenia wyszło za dużo, to się je po kolacji wyrzuca. Nie ogarniałem tej ich nieustannej obecności. Niby bankomaty, lodówki z coca ? colą, komórki i drogie fury na drogach, a to wszystko w Khor Virac było jak w środkowej Afryce, tyle, że mieli buty. Jeszcze ten upał, sucha ziemia i wypalona trawa.

Erewań ożywa o zmierzchu i nie przeszkadzają mu w tym nawet rachityczne burze. Ale to wszystko nic, bo Anahit zaczęła właśnie grać na pianinie. Tego się nie spodziewałem ? ul. Sayat Nova 5, czwarte piętro, drzwi po prawej. Na zewnątrz wieje wiatr, a ona gra wszystkie francuskie szlagiery. Wyobrażam sobie, że lubi to robić, gdy we wszystkich jej łóżkach śpią obcy ludzie. Siada wtedy przy pianinie i zaczyna grać, a spaleni słońcem backpackerzy z całego świata milkną i słuchają.

Oglądam te obrazy w Galerii Narodowej ? na wszystkich Ararat przedstawiony jest z daleka. Mały z lewej, a duży z prawej. Niby normalne, bo jak inaczej namalować taką wielką górę. Ale ja mam wrażenie, że na każdym z tych obrazów jest też zamknięta granica armeńsko ? turecka, tyle że jej akurat nie widać, bo krzaki zasłaniają.

Pomyślałem, że ta furtka miała jakiś związek z murem Sibeliusa, więc wczoraj zapytałem o to Zofię Hansen. Spojrzała na mnie jak na wariata i powiedziała: “Tam był płot, żeby pies nie skakał na sąsiednią działkę,  płot diabli wzięli, tylko furtka została”.

W mojej prywatnej statystyce Kluszkowce są w topie najbrzydszych wsi w Polsce. Nie żeby nie było brzydszych, bo pewnie są.  W końcu tuż obok są Maniowy i tam to dopiero jest. Ale Kluszkowce obrosły całe wzgórze, są pastelowe, że się rzygać chce, a każdy dom ma przynajmniej dwa piętra. Na środku walnęli sobie kościół ? wygląda jak świątynia elfów z Władcy Pierścieni. Jest bar ale bałem się wejść.    https://vimeo.com/32311907

Nie chce nam się stamtąd wyjeżdżać, celebrujemy każdą czynność, śniadanie, zakupy, kawę. Odwlekamy moment, w którym będziemy musieli przyznać, że już jedziemy.  Przynajmniej ja tak mam – oszukuję się do końca. Jeszcze w samochodzie – myślę sobie, że nie wracamy, ale po prostu jedziemy, mimo, że to już Żyrardów, Ursynów albo Praga. Jeszcze te kawy na stacjach benzynowych i wybieranie cukierków na wagę. Albo i nie.  Ale potem będziemy już domu i nic się nie da z tym zrobić.

Jadąc tam w końcu sobie chyba uzmysłowiłem, że to jest kraina. Taka z  prawdziwego zdarzenia, która wyczerpuje całą semantykę tego słowa. Zaczyna się gdzieś za Złotoryją, ale przed Świerzawą. Po prostu nagle sobie zdajesz sprawę, że jesteś gdzie indziej. Niemieckie domy, odpadający tynk, rude pola. Czasami pachnie dymem, a czasami gównem.

No więc z okna widzę morze. Pierwszy raz tak mam. Mogę się położyć i przez okno widzę wodę. Na plaży leży odwrócona do góry dnem rybacka łódź, idzie jakiś człowiek. Leżę, patrzę i myślę, że widok z okna to jest jednak najważniejsza rzecz na świecie.

W drodze do hotelu wstąpiłem jeszcze do tego samego Maca by kupić sobie herbatę na wieczór. Przy kasie stała elegancka para. Mieli może po czterdzieści lat, wyglądali jakby wracali z jakiegoś teatru, albo filharmonii. Elegancja Francja. Wpatrywali się przez chwilę w podświetlone panele z żarciem, aż wreszcie ona przemówiła: - Ja to bym jednak z chęcią te nuggetsy opierdoliła hurtem jak mam być szczera.

Na spotkaniu w bibliotece dziki tłum ludzi i jednak nie przestaje mnie to dziwić. Ale teraz było trochę inaczej, bo w pierwszym rzędzie siedzieli wojewoda, prezydent miasta, wiceprezydentka i szef wydziału urbanistyki w magistracie. Ludzie, gdy tylko usłyszeli, że władza jest na sali to się na tę władzę spektakularnie rzucili. 

http://filipspringer.com/blog/?p=3806

Czego nie widać a czuć / Spitak, Armenia

Miłość w Pile / http://zwierciadlo.pl/2013/kultura/kultura-kultura/filip-springer-milosc-w-pile

Dukt w Puszczy / http://zwierciadlo.pl/2013/kultura/kultura-kultura/filip-springer-dukt-w-puszczy

Archeologia w Szczecinie / http://zwierciadlo.pl/2013/kultura/kultura-kultura/filip-springer-archeologia-w-szczecinie

Pixel w Poznaniu / http://zwierciadlo.pl/2013/kultura/kultura-kultura/filip-springer-pixel-w-poznaniu

Gniew w Kozubniku / http://zwierciadlo.pl/2013/kultura/kultura-kultura/filip-springer-gniew-w-kozubniku

Smutek na Gocławiu / http://zwierciadlo.pl/2012/kultura/kultura-kultura/filip-springer-smutek-na-goclawiu

Dzikość w Warszawie / http://zwierciadlo.pl/2012/kultura/kultura-kultura/filip-springer-dzikosc-w-warszawie

Nowe w Katowicach / http://zwierciadlo.pl/2012/kultura/kultura-kultura/filip-springer-nowe-w-katowicach

Skupienie w Otaniemi / http://zwierciadlo.pl/2012/kultura/kultura-kultura/filip-springer-skupienie-w-otaniemi

Cisza w Helsinkach / http://zwierciadlo.pl/2012/kultura/kultura-kultura/filip-springer-cisza-w-helsinkach

Lód w Oslo / http://zwierciadlo.pl/2012/kultura/kultura-kultura/filip-springer-lod-w-oslo

Pustka w Lyonie / http://zwierciadlo.pl/2012/kultura/kultura-kultura/filip-springer-pustka-w-lyonie